Veilige Start is bedoeld om, zoals de naam al zegt, ouders en kind voor en na de geboorte een veilige en gezamenlijke start te geven. William Schrikker Jeugdbescherming & Jeugdreclassering (WS JB&JR) zorgt via dit traject samen met gemeenten voor goede begeleiding in die fase. Door openheid en vertrouwen kunnen moeder en kind samenblijven. Michelle is rondom de geboorte van haar zoon Lars begeleid door Veilige Start-werker Rianne. Samen vertellen ze hoe Veilige Start ervoor heeft gezorgd dat Michelle en Lars * op een veilige manier samen konden blijven. Elles, jeugdconsulent bij de betrokken gemeente Kampen, vertelt welke meerwaarde Veilige Start voor de gemeente heeft.

Veilige Start is een intensief en gespecialiseerd traject in het vrijwillig kader. Het wordt aangeboden wanneer er grote zorgen zijn tijdens de zwangerschap. Meestal door ernstige problemen bij de ouders waarbij in het gezin sprake is van meervoudige en complexe problematiek. Samen wordt een gedetailleerd en concreet plan gemaakt hoe het kindje tijdens de zwangerschap en in de eerste levensfase veilig kan (op)groeien. “We bespreken ook wat je moet doen als het niet goed gaat. Belangrijk is dat ouders vooral de regie hebben. Wij kijken binnen de kaders en richtlijnen die we vanuit de gemeente krijgen met de ouders naar hoe we dit op een goede manier kunnen invullen. Met als doel dat er een plan ligt waar iedereen vertrouwen in heeft”, vertelt Rianne .

Intensief samenwerken met de ouders

Lars is nu bijna 9 maanden, maar Michelle en Rianne kennen elkaar ongeveer een jaar. Veilige Start duurt namelijk over het algemeen 9 maanden. Het start idealiter rond de zesde zwangerschapsmaand en loopt tot het moment dat het kind 6 maanden oud is. Michelle: “Rianne heeft mij goed ondersteund tijdens de zwangerschap. Samen met mijn vriend hebben we een plan gemaakt over hoe we de zorg voor Lars zouden aanpakken. Eerst was ik bang om Lars kwijt te raken, maar dat was gelukkig helemaal niet aan de orde. Rianne luistert goed en we kunnen goed samenwerken. Ik voel vertrouwen en kan eerlijk naar Rianne zijn. Dat vind ik erg fijn.”

“Bij Veilige Start staan we naast de ouders om te kijken hoe we het zo goed mogelijk kunnen regelen. We zien elkaar wekelijks en soms twee keer per week. Dat maakt het anders dan het gedwongen kader. Michelle had al een kindje, maar vanwege haar problematiek waren er zorgen over hoe ze het met Lars zou doen. Ze was erg onzeker, maar gaf wel aan dat ze het zelf kon. Ik heb haar aangespoord om zichzelf te bewijzen. Eerst was er weerstand bij Michelle, maar nu is er vertrouwen en accepteert ze hulp”, vult Rianne aan.

Door openheid en vertrouwen kunnen moeder en kind samen blijven

Hoewel Veilige Start een vrijwillige interventie is, is er bij Lars toch een ondertoezichtstelling (OTS) uitgesproken . “Dat komt door problematiek bij Michelle en het drankgebruik en de agressie van haar vriend. Het fijne aan Veilige Start is dat je de gezinnen goed leert kennen. Hierdoor zie je meer mogelijkheden . Dat is hier ook zo, want we spreken veel over het drankgebruik en andere problemen. Michelle is open over de escalaties die er waren en dat vind ik heel sterk. Mijn collega stelt vanuit de OTS de grenzen en wij maken een plan van hoe we hiermee omgaan. Door intensief met de hulpverlening samen te werken, zitten Michelle en Lars hier nu samen op de bank.”

De begeleiding vanuit Veilige Start zorgde ervoor dat Michelle zich gesteund en gesterkt heeft gevoeld. Hierdoor durfde ze ondanks haar onzekerheid de juiste, soms moeilijke keuzes te maken in het belang van Lars. De samenwerking die bij Veilige Start centraal staat, gaf Michelle meer de regie dan wanneer de OTS meer op de voorgrond zou hebben gestaan. Hierdoor stond Michelle ook meer achter het opgestelde plan.

Inmiddels is Veilige Start afgerond. Michelle en Lars wonen nu voor de veiligheid in een zorginstelling. “Vader is net begonnen met behandeling voor zijn drankgebruik. Er is daardoor nog geen stabiele thuisbasis. Niettemin is er veel bereikt. Michelle heeft veel meer vertrouwen en kan nu eigenlijk alleen voor Lars zorgen met begeleiding op afstand”, vertelt Rianne. Michelle: “Het is niet makkelijk, want liefst zou ik in mijn eigen huis zitten. Maar ik doe het allemaal voor Lars. Hij is het belangrijkste.”

Veilige Start heeft duidelijke meerwaarde voor gemeenten

Diverse gemeenten hebben Veilige Start in hun zorgaanbod, waaronder de gemeente Kampen. Die heeft er positieve ervaringen mee. “Een jeugdbeschermer van William Schrikker stelde voor om Veilige Start bij een casus in te zetten. Niet alleen werden hiermee een OTS en uithuisplaatsing voorkomen, het zorgde ook voor betere samenwerking met de jeugdbeschermer die betrokken was bij een ouder kindje in dit gezin. Inmiddels valt Veilige Start onder ons gecontracteerde aanbod”, vertelt jeugdconsulent Elles.

Veilige Start heeft in de praktijk een duidelijke meerwaarde voor Elles en haar collega’s. “Mijn collega’s zijn heel positief over de inzet van Veilige Start. We zien wel dat de klik in het eerste gesprek tussen de Veilige Start-werker en de ouders bepalend is voor het succes. Daar ligt ook de kracht van Veilige Start. De relatieopbouw vind ik een mooi onderdeel. Hierbij ga je naast de cliënt staan om te kijken wat diegene wil en hoe we dat gaan vormgeven. Dat ervaren we als heel positief.”

Meer zicht op levensgebieden voorkomt duurdere ondersteuning

Wat Elles en haar collega’s ook heel waardevol vinden, is dat er goed zicht komt op alle levensgebieden. Elles: “Wij denken dat duurdere ondersteuning daarmee deels voorkomen wordt. Dat komt doordat je heel gericht (jeugd)hulp kunt inzetten, omdat je zoveel zicht krijgt op alle levensgebieden. Bovendien hebben we het idee dat Veilige Start bijdraagt aan het voorkomen van een OTS of een uithuisplaatsing. Daarentegen blijft langdurige ondersteuning meestal nodig, omdat het vaak om hele kwetsbare gezinnen gaat.” De casus van Michelle laat zien dat een OTS en Veilige Start ook naast elkaar kunnen worden ingezet, maar idealiter wordt Veilige Start zonder maatregel ingezet.

De meerwaarde van Veilige Start is voor Elles en haar collega’s duidelijk . Ze raadt andere gemeenten daarom aan om hier ook mee te gaan werken: “Ik vind dat het hele mooie dingen te brengen heeft en veel kan opleveren. Ik zou andere gemeenten aanraden om het vooral te gaan proberen en het te ervaren.” **

* De namen van Michelle en Lars zijn gefingeerd.

** Benieuwd of Veilige Start ook beschikbaar is in jouw gemeente? Neem contact op.