“Eigenlijk zat ik vol, ik had al een behoorlijke caseload. Maar deze zaak was urgent, hoorde ik van mijn manager. Het zou gaan om moord, of anders doodslag.” Eenmaal bij de zitting aangekomen, treft JB&JR-jeugdreclasseerder Els Greidanus echter een jongen van 17, helemaal wit en in paniek. “Dat was niet helemaal wat ik verwachtte.”
“Stukje bij beetje kwam het hele verhaal tot mij. Zij beste vriend was voor zijn ogen vermoord. Sam probeerde hem nog te reanimeren, maar hij stierf in zijn armen. Zelf zat hij inmiddels al vijf dagen in volledige hechtenis. Dat was even schakelen, want waar ik in eerste instantie een verzoek tot schorsing niet tot de mogelijkheden had gerekend, kon ik nu alleen maar denken: deze jongen heeft zijn ouders nodig.”
En dan? Sam krijgt huisarrest en worstelt ondertussen met ernstige paniekaanvallen. “Dit vroeg van mij dus een heel andere aanpak dan normaal”, geeft Els aan. “Gangbaar is om na een schorsing direct aan de slag te gaan met de voorwaarden die de rechter meegeeft. Dat was in deze situatie onmogelijk, dus dat hebben we gelijk naar achteren geschoven. We moesten eerst iets doen aan het trauma van Sam, er was geen ruimte voor iets anders.” Tegelijk was Sam ook een jongen die bezig was af te glijden in de criminaliteit. “Hij stond bijvoorbeeld op foto’s en video’s met vuurwapens, en zijn vrienden waren ook geen onbekenden bij politie en justitie. Dat wilden we ook niet negeren.”
Coach
“Een coach leek mij de beste oplossing. Ten eerste omdat ik voor Sam iemand wilde die hij 24/7 kon bellen wanneer hij paniek had of wanneer hij het zwaar had. Maar ook om hem een stukje netwerk terug te geven. Iemand op wie hij zou kunnen bouwen. Dat kan lastig zijn, niet iedere coach kan dat bieden, en degenen die het wel doen vallen vaak niet binnen de ingekochte zorg in een gemeente. Toch probeer ik het altijd. Je ziet namelijk wel dat dit precies is wat onze doelgroep nodig heeft. Ze hebben vaak al veel meegemaakt: het duurt bij hen daarom lang voor er een vertrouwensband is opgebouwd. Je hebt een lange adem nodig en dat gaat niet met een reguliere coach die een jongere maar één of twee uurtjes in de week fysiek kan zien.”
“Ik denk dat het hierin belangrijk is om in te zien dat wij doorgaans met een andere doelgroep werken. Jongens die vaak gewoon een lager IQ hebben. Die met een LVB leven en daarom andere valkuilen hebben dan mensen die geen LVB hebben. Ze worden veel sneller meegezogen door hun vrienden. Zoeken een groep waar ze geaccepteerd worden, waar ze erbij horen. Ik ben me er constant van bewust dat de jongeren die ik begeleid een heel andere perspectiefbeleving hebben. Voorbeeld: voor veel van hen is het vaak te moeilijk om een reguliere opleiding af te ronden. Terwijl dat in onze samenleving eigenlijk wel een must is. Deze jongeren hebben veel in hun mars, maar wij hebben het constant over intelligentie, diploma’s halen, je omhoog werken in deze maatschappij. Hoe zou jij je voelen als je dan keer op keer ervaart dat dit niet voor jou weggelegd is?”
Kansen en mogelijkheden
“Het is daarom fijn voor hen om iemand te hebben waarvan ze weten dat diegene achter hen staat. Die met ze meedenkt, ze helpt hun kansen en mogelijkheden te ontdekken en achterna te gaan. Ik probeer dat zoveel mogelijk te doen, maar dat kan lastig zijn in mijn rol. Ik ben regievoerder en hoewel ik zoveel mogelijk probeer bij de jongeren op de bank te zitten, heb ik daar niet altijd tijd voor. Ik vind het dan fijn om te weten dat iemand anders hen dat wel kan bieden. We praten namelijk constant over maatwerk, maar als puntje bij paaltje komt is het altijd een geldkwestie. Dat stoort mij.”
“Ik vind het fijn om te zien hoe goed het nu gaat met Sam. Ik werk al 25 jaar met jeugd – in verschillende rollen – omdat ik gewoon echt begrijp dat je keuzes kunt maken uit boosheid omdat je niet wordt gezien. Dat je denkt ‘ik word niet geaccepteerd door de maatschappij maar wel door de straat’. Het is aan ons om hen te laten zien dat ze wél geaccepteerd worden. Dat hun waarde samenhangt met de keuzes die ze maken, en niet met hun IQ of met de diploma’s die ze halen. Sam is een knokker. Als je ziet waar hij vandaan komt en waar hij nu staat, dan kun je toch alleen maar trots zijn? Het is gewoon een hartstikke leuke jongen die iets wil maken van zijn leven. En ik weet zeker dat dit hem gaat lukken.”
*De naam Sam is om privacyredenen gefingeerd
Het verhaal van Sam
Benieuwd hoe Sam naar zijn eigen verhaal kijkt? Lees dan ook het interview met hem via de link hieronder.